Uwaga: przeglądasz tę stronę na urządzeniu o niewielkim ekranie (szerokość < 640px). Niektóre zamieszczone w artykule ilustracje i animacje mogą stać się nieczytelne po dopasowaniu ich do rozdzielczości tego ekranu.
Yestok.pl
Jerzy Moruś
© Wszystkie prawa zastrzeżone. Wykorzystanie całości serwisu lub jego fragmentów bez pisemnej zgody autora zabronione.
Style, konspekt, numerowanie rozdziałów.
Opracowanie powstało w oparciu o wersję programu istniejącą w trakcie jego pisania. Dla LibreOffice była to wersja 3.4 a dla OpenOffice.org – 3.3.
Artykuł poniższy omawia ten aspekt zarówno dla programu pakietu OpenOffice.org jak i LibreOffice.
W trzech poprzednich opracowaniach starałem się wyjaśnić czym są style, jak mają się do konspektu i jak je tworzyć lub modyfikować. W tej części poświęconej temu tematowi przedstawię jak wykorzystać konspekt dokumentu do wytworzenia przejrzystego oznakowania rozdziałów.
Podczas pisania dużej pracy wykorzystujemy specyficzne oznakowywanie rozdziałów, pozwalające m. in. na łatwe odwoływanie się do nich w tekście. Popularnym używanym systemem jest na przykład taki jak na ilustracji poniżej.
Można też wyobrazić sobie inne systemy, takie jak pokazano na poniższych ilustracjach. Ostatnia z nich pokazuje sposób stosowania numerowania paragrafów w umowach.
wielkimi literami alfabetu na niższym
i liczbami arabskimi na najniższym poziomie.
Jeżeli dokument został przygotowany z wykorzystaniem struktury konspektu można zastosować numerowanie konspektu w całym dokumencie. Procedura ta nie wymaga zaznaczania tekstu, bowiem opiera się o przypisanie numeracji do akapitów o określonym poziomie konspektu. Wymaga jednak aby podczas inicjowania numeracji, kursor tekstowy ustawiony był wewnątrz akapitu o jakimś przypisanym poziomie konspektu. Sposób numerowania możemy wybrać z biblioteki dostępnych sposobów numerowania, możemy też utworzyć własny sposób numerowania lub przystosować istniejący do własnej wizji numerowania.
Edytor umożliwia usunięcie numeracji z konkretnych rozdziałów. Taka możliwość może być przydatna. W przytoczonym na pierwszej ilustracji przykładzie moglibyśmy bowiem uznać, że rozdziały o tytule „Wstęp” i „Zakończenie” nie będą miały numerowania. Możemy wówczas usunąć numerację tylko z tych właśnie tytułów.
Podsumowując: jeśli chcemy skorzystać z numerowania konspektów zostawmy tę decyzję na sam koniec edycji Ewentualne cofanie zastosowanych działań odnosić się będzie wówczas tylko do tego etapu pracy.
Utworzenie numeracji konspektu w programie Writer wymaga wywołania opcji „Wypunktowanie i numeracja” z polecenia „Format”. Jak na ilustracji poniżej.
Wywołanie tej opcji otworzy specjalne okno dotyczące tworzenia list wypunktowanych i numerowanych. Okno to zawiera także zakładkę „Konspekt”. Wybór tej zakładki określi sposób numerowania konspektu. Ilustracja poniżej przedstawia takie okno. Wskazanie myszką którejś z pozycji spowoduje wyświetlenie dymku z krótką informacją o sposobie numerowania.
Kiedy w dokumencie znajdują się ponumerowane lub wypunktowane fragmenty i kursor tekstowy zostanie ustawiony w takim właśnie fragmencie tekstu, na ekranie pojawi dodatkowe „pływające” okienko narzędziowe nazwane „Wypunktowanie i numeracja” z ikonami pozwalającymi zarządzać tego rodzaju tekstami. Okienko to pokazuję i opisuję poniżej. Na ilustracji przypisałem każdej ikonce numer porządkowy od 1 do 13. Każde „pływające okienko” może zostać przytwierdzone do paska narzędziowego (u góry) przy pasku stanu (u dołu) lub do wybranego paska bocznego (na prawej lub lewej krawędzi okna). Wystarczy przeciągnąć taki pasek w wybrane miejsce. Gdy pasek będzie przywoływany w przyszłości pojawi się w tym ostatnio wybranym położeniu.
W chwili gdy modyfikuję to opracowanie Writer dostępny jest w wersji LibreOffice 5.1.2 i Apache OpenOffice 4.1.2. W tych wersjach okienka narzędziowe nieco się różnią, choć nadal zachowują swoje właściwości. Poniżej na dodatkowej ilustracji pokazuje te dwa okienka narzędziowe.
Powyższe okienka narzędziowe są takie samo dla wszystkich systemów numerowania i punktowania. W przypadku numerowania konspektowego niektóre polecenia (ikonki) nie są przydatne.
W nowych wersjach nastąpiły następujące zmiany:
W Writerze Apache OpenOffice doszła jeszcze jedna ikonka – na końcu – która pozwala przywołać okno dialogowe ustawień numeracji widoczne na rys. 5.
W Writerze LibreOffice w okienku nie ma trzech pierwszych ikon. Pierwsze dwie brakujące znajdują się w rozwijalnym menu dostępnym po kliknięciu w symbol trójkąta z wierzchołkiem skierowanym w dół. Natomiast usuwanie numeracji realizuje przycisk „Usuń” widoczny na rys. 5. Okno to przywołać można klikając ostatnią ikonkę po prawej stronie okna (także dodaną). Ponadto zmieniono kolejność ikon, widać to szczególnie na ikonkach przedstawianych w postaci strzałek. Ikona odpowiadająca za wstawienie pozycji nienumerowanej (oznaczona symbolem 8) jest tutaj trzecią od prawej strony a przedostatnia odpowiada za ponowne numerowanie (13).
Oznaczone ikonki mają następujące działanie:
1 – przycisk włącz lub wyłącz punktowanie (w Libreoffice dostępna po kliknięciu czarnego trójkąta);
2 – włącz lub wyłącz numerację (w Libreoffice dostępna po kliknięciu czarnego trójkąta);
Opcja włącz jest jednak w przypadku tych przycisków wątpliwa, bowiem po wyłączeniu numeracji lub punktowania, to pływające okienko znika. Te dwa przyciski znajdują się jednak także na narzędziowym pasku dotyczącym formatowania tekstu i wówczas mogą zostać użyte jako włączniki. Samo wyłączenie numerowania dotyczy numerowania tego poziomu konspektu, na którym użyto wyłącznika. Jeśli wyłączone zostało numerowanie pierwszego poziomu konspektu, pierwszym numerowanym poziomem będzie poziom drugi. Ikonki te wyłączając numerację konspektu pozostawiają jednak samą strukturę numerowania, a więc dodatkowe znaki spacji i tabulacji wstawione do tekstu.
3 – Usuń numerację
Ta ikonka usuwa numerację ze wskazanego akapitu, usuwa przy tym także dodatkowe znaki wstawione przez system numerowania. Pozostałe akapity tego poziomu są numerowane a w razie potrzeby przenumerowane.
Na poniższej ilustracji zaprezentowałem ten sam fragment tekstu, z uwidocznionymi znakami niedrukowalnymi. W górnej części ilustracji pokazałem akapit o przypisanym numerze. Poniżej ten sam fragment po wyłączeniu numeracji ikonką nr 2, widać tu pozostawione dwa znaki spacji i znak tabulacji. Najniżej znajduje się ten sam fragment po wyłączeniu numeracji ikonką nr 3, jak widać dodatkowe znaki także zostały usunięte.
Dalsze przyciski mogą być przydatne podczas redagowania dokumentu.
4 i 5 – te przyciski pozwalają podwyższyć albo obniżyć poziom konspektu wskazanego tekstu. Zmieniany jest poziom konspektu tylko tego akapitu bez względu na dalszą strukturę poziomów. Tę samą funkcję realizują odpowiednie działania w „Nawigatorze”.
6 i 7 – to przyciski pozwalające podwyższyć lub obniżyć poziom wskazanego akapitu z uwzględnieniem wszystkich poziomów konspektu podporządkowanych temu akapitowi. Oznacza to, że np. jeśli obniżymy akapitowi o poziomie drugim poziom konspektu na poziom trzeci, a w ramach tego poziomu wystąpiły kolejne, o poziomie trzecim i niższe, to te pozostałe poziomy zostaną także odpowiednio obniżone. Struktura tekstu pozostanie zachowana.
8 – ta ikonka pozwala dodać do elementu punktowanego lub numerowanego pozycję nienumerowaną albo niepunktowaną (zależnie wewnątrz jakiej listy zostanie użyta) ale umieszczoną w strukturze tej listy. To działanie dotyczy zwykłego numerowania albo punktowania i pozwala na umieszczenie w obszarze jednego akapitu punktowanego kolejnych, już nienumerowanych, umieszczonych w logicznym ciągu opisowym tego punktu.
9 i 10 – te ikonki pozwalają przenieść wskazany element w górę lub w dół dokumentu, przenosząc go każdorazowo przed lub za, kolejny akapit. W tej sytuacji jak widać także nie trzeba przywoływać „Nawigatora”.
11 i 12 –ikonki pozwalają przenosić całe struktury, z wszystkimi tekstami i strukturami podrzędnymi.
13 – przy pomocy tej ikonki można rozpocząć numerowanie list od nowa. Dotyczy to zwykłych list numerowanych i pozwala wstawiać nowe listy numerowane ponownie od 1.
Poniższa prezentacja pokazuje jak można nadać numerację rozdziałów we własnym dokumencie.
Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.
W kolejnej prezentacji pokażę jak łatwo utworzyć dokument, w którym zdefiniowany zostanie własny sposób numerowania akapitów. Powstanie dokument mający postać umowy. Zakładam, że każdy paragraf umowy zostanie poprzedzony znakiem paragrafu §, kolejnym jego numerem i znakiem kropki. Sama treść paragrafu będzie napisana poniżej tego oznaczenia.
Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.