Yestok.pl

Opracowanie powstało w oparciu o wersję programu istniejącą w trakcie jego pisania, Libre Office: 4.3.5, Apache OpenOffice: 4.1.1.

Styl to jeden z pierwszych „wynalazków” związanych z edytorami tekstów. Niestety jest jednocześnie rozwiązaniem mało docenianym. Dla piszących krótkie prace wiedza o stylach i ich znaczeniu może i nie jest istotna. Dla osób piszących duże prace, złożone z wielu rozdziałów, znajomość stylów może być wybawieniem podczas prac związanych z ostatecznym redagowaniem tekstu.

Sama idea stylów jest logiczna i prosta. Podczas pisania prac, autorzy często formatują pewne fragmenty tekstu w taki sam sposób, sygnalizując tym samym występowanie treści o podobnych kategoriach. Na przykład piszący może przyjąć, że każdy przywołany bezpośrednio w tekście tytuł publikacji, ma w nim występować jako tekst pochyły i pogrubiony. A na przykład tytuły rozdziałów własnej pracy będą napisane wersalikami, powiększoną czcionką o kroju prostym.

Przyjęcie takich założeń oznacza, że na bieżąco, już podczas pisania, należy zmieniać atrybuty formatowania stosownego tekstu, albo wykonać te czynności już po napisaniu całego opracowania. W każdym przypadku wymaga to przestawienia co najmniej jednego a zazwyczaj kilku atrybutów dotyczących tekstu. Te właśnie okoliczności były bazą pomysłu wprowadzenia stylu. Pomyślano tak: zamiast zmieniać ciągle kilka atrybutów tekstu i jednocześnie nie zapomnieć o żadnym z nich, lepiej zebrać te atrybuty w pewien zestaw i taki właśnie zestaw przypisywać do tekstu. Ten zestaw atrybutów i cech, to właśnie styl. Aby odróżnić różne style, każdemu z nich przypisano nazwę poprzez jaką można je wskazać.

Przypisanie do tekstu jakiegoś stylu to w efekcie przypisanie wszystkich atrybutów i cech jakie w tym przypisywanym stylu zdefiniowano. Zdecydowanie upraszcza to pracę nad tekstem. Ma też, jak się okazało, dodatkową zaletę. Jeżeli fragmenty tekstu, którym przypisano jakiś styl mają zmienić swój wygląd, wystarczy zmodyfikować „wnętrze” stylu, a stosowne fragmenty przyjmą nowy sposób prezentowania się w dokumencie.

Powie ktoś — po co korzystać ze stylu, skoro chcę w jakimś miejscu tylko np. wytłuścić tekst? Niezależnie od używania stylów można w dowolnym miejscu tekstu zastosować indywidualne atrybuty tekstu i mają one wtedy pierwszeństwo przed atrybutami przypisanymi stylem. Oznacza to, że zmiana stylu na inny lub dokonanie modyfikacji „wnętrza” stylu nie spowoduje zmian tej części tekstu, która ma atrybuty przypisane indywidualnie.

Spośród stylów związanych z tekstem rozróżnia się dwa typy.

Styl znaku, to styl, który przypisuje swoje atrybuty zaznaczonemu wcześniej fragmentowi tekstu. Jeśli żaden fragment tekstu nie jest zaznaczony ale kursor tekstowy miga wewnątrz jakiegoś wyrazu, to styl przypisany jest do tego wyrazu. Jeśli kursor tekstowy miga poza wyrazem, to styl przypisany zostanie do bieżącego położenia kursora i zacznie obowiązywać dla nowo wpisywanego tekstu. Ten typ stylu pozwala określić tylko te atrybuty, które związane są z — nazwijmy to — liternictwem. A więc np. krój czcionki, rozmiar, efekty specjalne, kolor, tło...

Styl akapitu, to styl który swoje atrybuty przypisuje do całego akapitu. Dlatego jego użycie wymaga jedynie wskazania akapitu, poprzez przeniesienie do niego kursora tekstowego. Jeśli zaznaczono fragment tekstu obejmujący kilka akapitów, lub zaznaczono fragmenty tekstów leżące w różnych akapitach, to atrybuty stylu zostaną przypisane do całych akapitów, bez względu na to, jaki ich fragment został zaznaczony. Ten rodzaj stylu pozwala zdefiniować oprócz atrybutów czcionki także atrybuty związane z bardziej ogólnym wyglądem tekstu, takie jak np. wcięcia, marginesy, odstępy przed i po akapitowe, interlinię, położenie tabulatorów...

Otwierając nowy dokument, aktywujemy wstępny styl, zależny od użytego podczas otwierania szablonu. Dla szablonu standardowego, najczęściej używanego, jest to styl akapitu o nazwie: Domyślnie.

W tym materiale omówię problematykę stylów dla programu Writer z wersji OpenOffice.org jak i LibreOffice. Jak przekonają się użytkownicy innych programów edytorskich wszędzie zasady dotyczące stylów są podobne.

Edytor, za pośrednictwem swoich pasków narzędziowych, pokazuje użytkownikowi jaki styl jest aktualnie przypisany do miejsca wpisywania tekstu. Pozwala także wybrać styl jaki ma zostać zastosowany w zaznaczonym fragmencie tekstu, całym akapicie lub od konkretnego miejsca. Producenci oprogramowania dołączają wstępnie przygotowane style i są one od razu dostępne do wykorzystania. Style te nazywamy stylami wbudowanymi. Na pierwszej ilustracji przedstawiono fragment dokumentu, w którym kursor tekstowy znajduje się wewnątrz słowa Polityka, pierwszego akapitu. Widoczny w pasku narzędziowym tego programu tekst: „Pozdrowienie”, oznacza, że akapit ma przypisany styl o tej właśnie nazwie. Zaznaczona na rys. 1 ikonka służy do wywołania okienka dialogowego „Style i formatowanie”. Mowa o tym będzie w dalszej części opracowania.

W programie Writer można rozwinąć pole listy stylów. Lista ta w początkowym etapie pracy może wyglądać jak na ilustracji poniżej.

Wybranie pozycji „Więcej...” spowoduje wyświetlenie okienka dostępnych stylów. Okienko to, prezentowane poniżej, pozwala w swej górnej części wskazać jakiego typu style chcemy wyświetlić. Writer wyróżnia style: akapitów, znaków, ramek, strony i listy. Na ilustracji wybrany jest typ akapitu. Ikonki wyboru typu jednoznacznie wskazują jakiego typu dotyczą. W dolnej części okna można wskazać grupę wyświetlanych stylów. Np. wybór grupy: „Zastosowane style”, spowoduje wyświetlenie tylko tych stylów, które zostały użyte w dokumencie. Na tej ilustracji także zaznaczono ikonkę otwierającą okienko „Style i formatowanie”. Zwróćmy uwagę na to, że zarówno ta jak i zaznaczona na rys. 1 ikonka realizują tę samą funkcję, umieszczone są w tym samym miejscu narzędzi a różnią się jedynie obrazkiem.

Przytoczone na powyższej ilustracji okienko stylów przywołać można także w inny sposób. Najprostszy i najszybszy, to naciśnięcie klawisza F11. Jego naciskanie przywołuje lub zamyka okienko „Style i formatowanie”. Okienko to jest także wywoływane lub zamykane ikonką, którą zaznaczyłem na rysunku 1. dotyczącym Writera w LibreOffice i rysunku 2. dotyczącym Writera OpenOffice. Różnice w wyglądzie ikonek, to tak naprawdę jedyne - jak na razie - różnice w funkcjonowaniu obu edytorów. Ostatnim sposobem przywołania okienka „Style i formatowanie” jest skorzystanie z polecenia „Format” na pasku poleceń i wybór opcji „Style i formatowanie”.

Poniżej przedstawię prezentację, w której do pewnego, wcześniej napisanego, tekstu zostaną przypisane odpowiednie style zmieniające estetykę tego dokumentu.

Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.