Uwaga: przeglądasz tę stronę na urządzeniu o niewielkim ekranie (szerokość < 640px). Niektóre zamieszczone w artykule ilustracje i animacje mogą stać się nieczytelne po dopasowaniu ich do rozdzielczości tego ekranu.
Yestok.pl
Jerzy Moruś
© Wszystkie prawa zastrzeżone. Wykorzystanie całości serwisu lub jego fragmentów bez pisemnej zgody autora zabronione.
Poprawianie prac dla korzystających z pakietu (*)Office
Opracowanie powstało w roku 2011 i nie zanotowałem wówczas wersji używanych programów.
Opis jest zgodny z wersjami Libre Office: 5.1.2, Apache OpenOffice: 4.1.2.
W artykule „Jak napisać ładną pracę”, zamieszczonym w dziale Ogólne serwisu, poruszyłem zagadnienia na co zwracać uwagę przy projektowaniu pracy a później jej tworzeniu. Jeśli jednak z jakichś powodów nie udało się nam trzymać proponowanych rozwiązań, należy pracę poprawić w wielu aspektach. W tym opracowaniu opiszę jak takie poprawianie zrealizować w programie Writer. Określenie pakietu jako *Office oznacza, że materiał ten dotyczy programu zarówno z pakietu biurowego OpenOffice.org, jak i LibreOffice.
W wielu przypadkach, podczas poprawiania dokumentu wykorzystywana będzie funkcjonalność „Znajdź i zamień”. Dlatego najpierw zostanie ona omówiona.
Poniższe porady znacznie ingerują w tekst. Warto więc zrobić sobie kopię tekstu podstawowego, aby móc do niego wrócić jeśli jakieś działania nie zakończą się oczekiwanym rezultatem.
Lista porad.
Przywracanie podstawowych atrybutów tekstu.
Przywracanie podstawowych atrybutów akapitu.
Usuwanie wielokrotnych spacji.
Usuwanie spacji sprzed przecinka, kropki, średnika i innych znaków.
Dodawanie spacji po przecinku, kropce, średniku i innych znakach.
Usuwanie spacji rozpoczynającej akapit.
Usuwanie jednoliterowych spójników i przyimków z końca wiersza.
Przytwierdzanie miana do liczby i słowa do liczby.
Usuwanie tego, co nie jest potrzebne.
Operacja Znajdź i zamień.
Operacja Znajdź i zamień może być wykonywana albo w funkcjonalności „Znajdź” - i polega wówczas na odnalezieniu w dokumencie wskazanego w polu Szukaj ciągu znaków, - albo „Znajdź i zamień”, a to pozwala dodatkowo zamienić znaleziony ciąg innym ciągiem znaków, wskazanym w polu Zamień na lub zmienić atrybuty znalezionego ciągu na wskazane przez użytkownika.
Na potrzeby tego opracowania pogrubiona czcionka użyta w tekście wskazuje polecenia i opcje okna dialogowego „obsługującego” tę funkcjonalność. Treści wpisywane do pól tekstowych ująłem w cudzysłowy «francuskie» aby wskazać granice tekstu. Cudzysłowów tych oczywiście nie wpisuje się do pól.
Wpisywane do pól Szukaj i Zamień na ciągi, mogą zawierać także znaki spacji, normalnie niewidoczne na ekranie. Aby takie znaki unaocznić zastosowałem konwencję, w której oznaczenie <s> oznacza znak spacji czyli znak wprowadzony z klawiatury poprzez naciśnięcie klawisza spacji. Wprowadzenie tego symbolu jest niezbędne aby rozróżnić znak spacji wymagany w ciągu tekstowym od zwykłego odstępu wynikającego z redagowania tekstu.
W oprogramowaniu (x)OpenOffice operacje „Znajdź i zamień” lub „Znajdź” zawsze przebiegają wewnątrz akapitów. Nie można wobec tego wyszukiwać znaków końca akapitu, gdyż jest on w tej sytuacji poza obszarem wyszukiwania. „Znajdź i zamień” wywołuje się z rozwijanego polecenia „Edytuj”, wybierając pozycję „Znajdź i zamień”.
Chociaż funkcjonalność „Znajdź i zamień” pozwala wykorzystać wyłącznie funkcjonalność „Znajdź”, w oprogramowaniu LibreOffice dodano uzupełniające polecenie „Znajdź” (znajdujące się na rozwiniętej liście polecenia Edycja ), służące wyłącznie wyszukiwaniu. Ta uzupełniająca funkcjonalność otwiera dedykowany pasek narzędziowy wyszukiwania z ograniczonymi możliwościami w stosunku do pełnego zakresu możliwości „Znajdź i zamień” i nie będę jej omawiał w tym opracowaniu.
Okno dialogowe Znajdź i zamień przywołać można także za pomocą skrótu klawiaturowego, i tu oba programy nieco się różnią: w Apache OpenOffice tym skrótem jest CTRL+F w LibreOffice: CTRL+H (w tym ostatnim programie skrót CTRL+F przywołuje pasek wyszukiwania wspomnianej dodatkowej funkcjonalności „Znajdź”).
Okna dialogowe obu programów pokazują poniższe ilustracje.
Oba okna dialogowe są w gruncie rzeczy takie same. Inaczej rozmieszczone są jedynie poszczególne opcje. Ilustracje obrazują okna dialogowe ze wszystkimi dostępnymi opcjami. Przy standardowym otwieraniu okien w Apache OpenOffice nie są widoczne te opcje, które znajdują się poniżej przycisku Mniej opcji (wówczas przycisk ten ma napis Więcej opcji) a w LibreOffice te, które znajdują się poniżej napisu Inne opcje (wówczas w kratce obok tego napisu widoczny jest znak +).
Podczas jednej sesji programu Writer ciągi wpisywane do pól Szukaj i Zamień na są zapamiętywane. Można je więc przywołać ponownie wybierając je z rozwijanej listy odpowiedniego pola. Jeżeli podczas wywołania operacji Znajdź i zamień był zaznaczony jakiś fragment dokumentu, to stanie się on automatycznie treścią pola Szukaj. Okienko dialogowe Znajdź i zamień może pozostać otwarte podczas dalszej edycji dokumentu.
Podczas szukania ciągu wpisanego do pola Szukaj, dokument przeglądany jest od miejsca, w którym ustawiony był kursor tekstowy w kierunku końca dokumentu chyba, że w opcjach okna dialogowego została zaznaczona opcja Wstecz. Po osiągnięciu końca dokumentu, w zależności od używanego programu pojawia się okno komunikatu pozwalające na podjęcie dalszego działania.
W Apache OpenOffice po osiągnięciu końca dokumentu pojawi się komunikat jak poniżej:
W LibreOffice osiągnięcie końca dokumentu sygnalizowane jest w okienku dialogowym Znajdź i zamień, tak jak na ilustracji poniżej:
Jeśli poszukiwany ciąg nie zostanie znaleziony, w Apache OpenOffice pojawi się stosowne okienko komunikatu:
Natomiast w LibreOffice w oknie dialogowym pokazanym na Rys. 3b, w miejscu widocznego tam komunikatu pojawi się treść: „Nie znaleziono szukanego hasła”.
Przycisk Znajdź powoduje znalezienie i podświetlenie kolejnego miejsca w tekście, w którym występuje ciąg wpisany do pola Szukaj. Przycisk Znajdź wszystkie spowoduje podświetlenie wszystkich miejsc, w których występuje ciąg wpisany do pola Szukaj. Ten sposób działania przycisku Znajdź wszyst. można wykorzystać do nadania odrębnych atrybutów znalezionym tekstom, np. zmienić czcionkę, pogrubić albo zmienić kolor.
Przycisk Zamień powoduje podświetlenie w dokumencie miejsca, w którym występuje ciąg wpisany do pola Szukaj, kolejne naciśnięcie tego przycisku powoduje zastąpienie znalezionego ciągu ciągiem wpisanym do pola Zamień na i przejście do następnego miejsca w dokumencie, w którym ciąg z pola Szukaj występuje. Wybierając odpowiednio przycisk Znajdź albo Zamień, można dokonywać zamiany tylko w wybranych miejscach dokumentu. Przycisk Zamień wszyst. powoduje zamianę we wszystkich miejscach dokumentu.
Dwie zawsze widoczne opcje procedury wyszukiwania oznaczają – zgodnie z opisem – znajdowanie ciągów wpisanych do pola Szukaj zgodnych z wielkością użytych liter i/lub będących samodzielnymi wyrazami.
Dodatkowe opcje okienka Znajdź i zamień:
Tylko bieżące zaznaczenie.
Ta opcja jest dostępna wtedy gdy w obszarze dokumentu został zaznaczony jakiś jego pojedynczy fragment. Oznacza, że szukanie i ewentualna zamiana dokonywać się będą tylko w zaznaczonym obszarze. Przy czym użycie przycisku Znajdź lub Zamień spowoduje znalezienie pierwszego takiego miejsca i wyłączenie zaznaczenia. Zaś Znajdź wszystkie lub Zamień wszyst. wykona działanie w całym zaznaczonym obszarze.
Wstecz.
Ta opcja oznacza, że przeszukiwanie dokumentu ma się odbywać od miejsca, w którym znajduje się kursor tekstowy w kierunku początku dokumentu.
Wyrażenie regularne.
Zaznaczenie tej opcji oznacza, że ciąg wpisany do pola Szukaj może zawierać znaki, które mają specjalne znaczenie i uogólniają zasady szukania ciągu. Na ten temat będzie mowa w dalszej części opracowania.
Szukaj podobnych.
Zaznaczenie tej opcji oznacza chęć znajdowania ciągów podobnych do ciągu wpisanego do pola Szukaj. Zasady podobieństwa ustalane są po naciśnięciu przycisku zawierającego trzy kropki (w Apache OpenOffice) lub napisu Podobieństwa... (w LibreOffice). Opcja ta wyłącza możliwość używania wyrażeń regularnych i szukania stylów.
Szukaj stylów.
Zaznaczenie tej opcji zmienia zawartość pól Szukaj i Zamień na. Pole Szukaj umożliwia wybranie szukanego stylu. Na rozwijanej liście znajdą się style użyte w dokumencie. W polu Zamień na można wskazać styl zdefiniowany w edytorze. Dzięki tej opcji można zamienić teksty napisane jednym stylem na te same teksty zapisane innym. Opcja wyklucza wykorzystanie pozostałych opcji za wyjątkiem wyboru Wstecz i Tylko bieżące zaznaczenie.
Notatkach/Komentarze.
Zaznaczenie tej opcji spowoduje, że poszukiwanie ciągu dokonywać się będzie także w komentarzach dodanych do dokumentu. Aby to miejsce zobaczyć należy włączyć podgląd komentarzy (najczęściej jest on włączony) w poleceniu Widok – Komentarze.
Opcje, które nie mogą być użyte razem z innymi są nieaktywne.
Przyciski Atrybuty... i Format... mogą zostać użyte przy definiowaniu pola Szukaj. Dla pola Zamień na dostępny jest tylko przycisk Format... Informacje o wybranych atrybutach i formatowaniu wyświetlone są bezpośrednio pod polem, którego dotyczą.
Przycisk Bez formatu służy do usunięcia wszystkich zdefiniowanych dodatkowo atrybutów i/lub formatowań. Użycie tego przycisku usunie formaty z tego pola, które jest aktywne w momencie wywołania tej akcji.
Wyrażenia regularne.
Pod tym pojęciem kryje się możliwość zdefiniowania poszukiwanego ciągu w sposób uogólniony a więc podania czegoś w rodzaju szablonu jakiemu ma odpowiadać poszukiwany ciąg znaków. Ten tryb przeszukiwania wyłącza możliwość użycia opcji Tylko całe wyrazy.
W wyrażeniu regularnym niektóre znaki mają specjalne znaczenie. Np. znak kropki oznacza (markuje) wystąpienie dowolnego znaku za wyjątkiem znaku podziału wiersza lub akapitu. Jeśli więc jako wyrażenie regularne zostanie wpisany ciąg «r.bak» to znalezione zostaną, jako pasujące do szablonu, ciągi: robak, rybak oraz stosowny fragment z tekstu „dromader baktrian”. Jeśli w dokumencie znaleziony ma być znak specjalny, jak wspomniana przed chwilą kropka, należy zapisać go z poprzedzającym znakiem ukośnika odwrotnego \. Zatem zapis «rybak\.» pasowałby tylko do ciągu rybak. (rybak z kropką na końcu).
Oto zestaw znaków odgrywających specjalną rolę w wyrażeniach regularnych.
. (kropka)
Oznacza dowolny znak za wyjątkiem znaku podziału wiersza lub akapitu.
+ (plus)
Oznacza jeden lub więcej znaków występujących przed symbolem "+". Zapis «ran+a» pasowałby do rana jak i ranna ale i rannnnna, jeśli taki tekst wystąpiłby w dokumencie.
? (pytajnik)
Oznacza zero lub jeden znak występujący przed symbolem "?". Zapis «rank?a» pasuje więc do tekstu rana jak i ranka.
* (gwiazdka)
Oznacza zero lub więcej znaków występujących przed symbolem "*". Zapis «ran*a» pasuje do tekstów raa rana, ranna, rannnna.
^ (znak daszka)
Znajduje poszukiwaną frazę tylko wtedy, gdy występuje ona na początku akapitu. Zapis «^A» oznacza więc szukanie akapitów rozpoczynających się od litery a, a jeśli zaznaczono jeszcze opcję Uwzględniaj wielkość liter, tylko od wielkiej litery A. W tym kontekście zapis «^.» (daszek i kropka) oznacza znalezienie pierwszego dowolnego znaku akapitu.
$ (znak dolara)
Znajduje poszukiwaną frazę tylko wtedy, gdy występuje ona na końcu akapitu. Zapis «any\.$» oznacza szukanie akapitów kończących się znakami any. (litery any i kropka). Zapis «^$» powoduje znalezienie pustego akapitu.
\ (ukośnik odwrotny)
Znak ten użyty w polu Szukaj oznacza, że następujący po nim znak specjalny ma zostać zinterpretowany jak zwykły znak występujący w tekście. Jeśli w tekście miałby być znaleziony znak tego ukośnika, należy w polu Szukaj wpisać dwa ukośniki.
\t (odwrotny ukośnik i litera t)
Ten podwójny symbol oznacza szukanie znaku tabulacji a użyty w polu Zamień na wstawi znak tabulatora do tekstu.
\n (odwrotny ukośnik i litera n)
Ten zapis użyty w polu Szukaj oznacza poszukiwanie znaku podziału wiersza (wstawionego skrótem klawiaturowym SHIFT+ENTER). Użyty w polu Zamień na, wstawia znak podziału akapitu (wstawiany klawiszem Enter).
fraza\> (fraza, odwrotny ukośnik i znak większy niż)
Poszukuje wskazanej frazy tylko na końcu słowa. Zapis «dy\>» znalazłby ją w słowach: zasady, gdy, rady, ogrody itp., także wtedy, gdy bezpośrednio po tych słowach wstawiony byłby znak interpunkcyjny.
\<fraza (odwrotny ukośnik, znak mniejszy niż i fraza)
Poszukuje wskazanej frazy tylko na początku słowa. Zapis «\<gor» odnalazłby ją w słowach: gorączka, gorczyca, gorzelnia czy gore! Także wtedy, gdy bezpośrednio przed słowem postawiony byłby jakiś znak interpunkcyjny, np. nawias lub cudzysłów.
\b (odwrotny ukośnik, litera b)
Dość dawno nie zaglądałem do starszych tekstów. Więc dopiero teraz, przy wersjach czwartych pakietów (x)Office zorientowałem się, że dodano ten nowy symbol. Zastępuje on dwa omówione powyżej sposoby wyszukiwania fraz. Początkowej, wówczas należy zapisać ciąg „\bfraza” («\bzako» znajdzie słowa Zakopane, zakończenie czy zakotwiczenie) albo końcowej, gdy zapis ma postać „fraza\b” («styk\b» znajdzie słowa akustyk, gimnastyk czy scholastyk). Stare sposoby działają nadal, chociaż nie pojawiają się już w systemie pomocy.
& (znak ampersand) lub $0 (znak dolara i cyfra zero)
Zapisów można użyć zamiennie. Wpisuje się je tylko do pola Zamień na. Oznaczają że ciąg znaleziony przez spełnienie kryteriów pola Szukaj ma uzupełnić ciąg wpisany do pola Zamień na. Jeśli w polu szukaj wprowadzono ciąg «Ministerstwo<s>Edukacji» zaś w polu Zamień na ciąg «Polskie<s>&<s>Narodowej», to w wyniku zaakceptowania zamiany powstanie treść „Polskie Ministerstwo Edukacji Narodowej”.
[wpis] (nawias kwadratowy otwierający, wpis, nawias kwadratowy zamykający)
Między nawiasami znajduje się wpis definiujący wzorzec dopasowujący.
Wpis w postaci ciągu dowolnych znaków określa jako dopuszczalny każdy z tych znaków. Wpisanie do pola Szukaj ciągu «ra[cdj]a» znajdzie ciągi raca, rada, raja i Maracana ale nie Raba, rafa, rasa czy rata.
Wpis w postaci np. [c-f] oznacza dowolny ze znaków od c do f a w postaci [c-fn-t] dowolny ze znaków od c do f lub od n do t. Wyrażenie regularne «ra[c-fn-t]a» nie znalazłoby słowa Raba ani raja czy rama.
Wpis w postaci [^c-n] oznacza dowolny znak nie należący do przedziału od c do n.
W tej sytuacji wpis w postaci np. «[0-9]+» oznacza znajdź dowolną liczbę.
\xXXX (odwrotny ukośnik, litera x i czterocyfrowy szesnastkowy kod znaku).
Ten sposób został usunięty. Znajduje znak reprezentowany przez podany kod. Ten sposób wykorzystywany jest często do znalezienia znaków, których nie można wprowadzić wprost z klawiatury.
\uXXXX (odwrotny ukośnik, litera u i czterocyfrowy szesnastkowy kod znaku).
Znajduje znak reprezentowany przez podany kod. Ten sposób wykorzystywany jest często do znalezienia znaków, których nie można wprowadzić wprost z klawiatury.
Dodany też został wariant \UXXXXXXXX (odwrotny ukośnik, wielka litera U i ośmiocyfrowy kod szesnastkowy znaku). W tym wariancie musi być podany kod ośmiocyfrowy. Kody tych nietypowych znaków znaleźć można za pomocą polecenia „Wstaw – Znak specjalny”.
W wersji LibreOffice możesz dowiedzieć się jaki jest kod szesnastkowy znaku, który znajduje się w tekście. Ustaw kursor tekstowy po znaku i wprowadź skrót klawiaturowy ALT+X. Zamiast znaku pojawi się ciąg „U+kod znaku”. Na przykład po wykonanie tej czynności za znakiem § zamiast niego wyświetli ciąg U+00a7. Ponowne użycie tego skrótu przekształci ten kod ponownie w znak §.
| (pionowa kreska).
Pozwala podać alternatywne ciągi do znalezienia. Zapis: «Piotr|Paweł|Jan» powoduje znalezienie zarówno ciągu Piotr, Paweł jak i Jan.
(grupa) (nawias okrągły lewy, grupa i nawias okrągły prawy).
Określa fragment wzorca jako grupę, traktowaną jako jeden element do znalezienia lub do której można się odwołać w dalszej części pola Szukaj lub w polu Zamień na. Każdej grupie przypisany jest numer porządkowy poczynając od 1 i licząc grupy od lewej do prawej. Zapis typu «ko(pe)?rek» w polu Szukaj spowoduje znalezienie zarówno tekstu koperek jak i korek. Litery pe jako grupa zostaną potraktowane znakiem ? jako jedna całość. Do grupy można też odwołać się poprzez jej numer porządkowy. Przykład może nie jest najlepszy, ale oddaje sens tego działania. Jeśli szukanym tekstem jest koronaroskopia, to można go wpisać w polu Szukaj tak: «(ko)(ro)na\2s\1pia». Zapis w postaci „\cyfra” określa w polu Szukaj numer grupy. W powyższym przykładzie litery ko stanowią grupę 1. zaś litery ro grupę 2. Do grup odwołać się można także w polu Zamień na, lecz wówczas zamiast znaku \ należy użyć znaku $. Jeśli zatem w polu Szukaj wpisano «(Jan)<s>(Kowalski)» a polu Zamień na «$2<s>$1», to znaleziona sekwencja „Jan Kowalski” zostanie zamieniona na „Kowalski Jan”.
{wartości} (nawias klamrowy otwierający, wartości, nawias klamrowy zamykający).
Zapis ten określa krotność wystąpień znaku poprzedzającego nawias otwierający. Sposób wpisania wartości decyduje o interpretacji tej krotności.
Postać {liczba} oznacza dokładną liczbę wystąpień. Zapis «an{2}a» oznacza znalezienie ciągu w takich słowach jak np. panna, ranna, Anna, sanna czy dziewanna.
Postać {liczba1,liczba2} oznacza minimalną i maksymalną liczbę powtórzeń. Zapis «(pa){1,2}» oznacza znalezienie podanego ciągu w takich słowach jak parapet, paparazzi, Papandreu czy tarapaty.
Postać {liczba,} oznacza minimalną liczbę powtórzeń, maksymalna jest nieokreślona. Zapis «kar{2,}amba» znajdzie takie ciągi jak karramba, karrramba czy karrrrrramba.
Oprócz podanych powyżej znaków pozwalających tworzyć wyrażenia regularne, można wskazać klasę wyszukiwanego elementu. Klasę definiuje się w postaci [:nazwaklasy:] (nawias kwadratowy otwierający, dwukropek, nazwa klasy, dwukropek, nawias kwadratowy zamykający). W wyszukiwanym ciągu klasa nie może być ostatnim lub jedynym wyszukiwanym składnikiem. Należy po niej jeszcze coś wpisać. Wyjaśnię to na przykładzie pierwszej z możliwych klas. Od wersji sygnowanej liczbą 4 ta uwaga już nie obowiązuje.
Można skorzystać z następujących klas:
[:alpha:] ta klasa określa znak alfabetyczny.
Zapis tej klasy w polu Szukaj odnajdzie każdy znak będący literą alfabetu. Zatem zapis «[:alpha:]{3}» znajdzie każdy trzyliterowy wyraz. Zapis „[:alpha:]+” znajdzie każdy ciąg złożony z samych liter.
[:digit:] ta klasa oznacza cyfrę.
Zapis typu «[:alpha:][:digit:]» znajdzie każdy ciąg, który składa się z litery i przylegającej do niej cyfry.
[:alnum:]
Ta klasa oznacza znak alfanumeryczny, czyli należący albo do klasy [:alpha:] albo [:digit:].
[:space:]
Ta klasa oznacza spację, zwykłą albo nierozdzielającą.
[:print:]
Ta klasa oznacza każdy znak drukowalny; literę, cyfrę, znak interpunkcyjny, spację lub znak specjalny taki jak np. © albo ¼.
[:cntrl:]
To klasa znaków niedrukowalnych, takich jak tabulator, znak końca wiersza.
[:upper:] klasa zawiera wielkie litery alfabetu.
Można jej użyć jeśli w parametrach okienka wyszukiwania zaznaczono opcję Uwzględniaj wielkość liter. Zapis «[:upper:]{2,}» znajdzie każdy co najmniej dwuliterowy ciąg wielkich liter (np. PKP, PKOL, PO czy SLD).
[:lower:] klasa zawiera małe litery alfabetu.
Można jej użyć jeśli w parametrach okienka wyszukiwania zaznaczono opcję Uwzględniaj wielkość liter.
Umiejętność tworzenia wyrażeń regularnych może bardzo ułatwić przeszukiwanie dokumentu. Dla przykładu jeżeli w opracowaniu występuje wiele liczb, to aby je łatwo odnaleźć wystarczy wpisać następujące wyrażenie regularne do pola Szukaj: «<s>[:digit:]+,*[:digit:]*».
Interpretacja tego zapisu jest następująca: Odnaleźć należy każdy ciąg liczbowy występujący po spacji. Ciąg może zawierać przecinek i kolejne cyfry po przecinku.
Przywracanie domyślnych atrybutów tekstu.
Jeśli jakieś fragmenty tekstu zostały opatrzone indywidualnymi właściwościami np. pogrubienia, zmiana koloru, zmiana kroju czcionki i temu podobne, można przywrócić ustawienia obowiązujące pierwotnie w stylu znaku przez zaznaczenie wymaganego fragmentu tekstu i naciśnięciu kombinacji CTRL+M. Wszelkie dodane formatowania tekstu zostaną cofnięte. Jeśli więc chcemy usunąć wszystkie dodane formatowania w całym dokumencie, zaznaczamy go w całości (CTRL+A) a następnie CTRL+M. W tym ostatnim przypadku cofnięte zostaną także zmiany atrybuty akapitów.
Przywracanie podstawowych atrybutów akapitu.
Aby przywrócić akapitowi atrybuty przypisane do obowiązującego w nim stylu, umieść w nim kursor wstawiania tekstu i naciśnij kombinację CTRL+M. aby działanie objęło kilka akapitów zaznacz je w całości i dopiero wtedy naciśnij kombinację CTRL+M. Cofnięte zostaną wszystkie zmiany formatowania akapitu wprowadzone ręcznie, jak np. interlinia, wcięcia lub wyrównanie. W tym wypadku cofnięte zostaną także zmiany związane z atrybutami tekstu.
Usuwanie wielokrotnych spacji.
W okienku Znajdź i zamień w polu Szukaj wpisujemy «<s><s>» (dwie spacje). W polu Zamień na wpisujemy «<s>» (jedną spację). Zwróćmy uwagę na to, że w obu polach nie widzimy żadnych znaków, spacje nie mają bowiem swej reprezentacji graficznej. O ilości znaków możemy wnioskować po położeniu mrugającego kursora tekstowego. Ponieważ operacja Zamień (operacja Znajdź - też) zapamiętuje wykonywane działania, należy upewnić się, że wpisujemy znaki spacji do pustych pól. Po naciśnięciu przycisku Zamień wszyst. zostaniemy poinformowani ile takich zamian zostało wykonanych.
Czynność tę należy powtarzać tyle razy aż pojawi się komunikat: Nie znaleziono szukanego hasła.
Działanie to można też wykonać z użyciem wyrażenia regularnego. W polu Szukaj wpiszemy wówczas «[:space:]{2,}» co oznacza znajdź ciąg co najmniej dwóch spacji. W polu Zamień na wpisujemy «<s>» co oznacza zamień znaleziony ciąg na jedną spację.
Usuwanie spacji sprzed przecinka, kropki, średnika i innych znaków.
Po wywołaniu polecenia Znajdź i zamień w polu Szukaj wpisujemy «<s>,» a w polu Zamień na tylko «,». Tę czynność także wykonujemy wielokrotnie aż liczba zamian wyniesie zero. W ten sam sposób możemy postąpić z każdym z pozostałych znaków interpunkcyjnych. Wykorzystując wyrażenia regularne można to zrobić następująco: w polu Szukaj wpisać «<s>+(\.|,|;|:|\?|!)» co oznacza znajdź spację lub kilka kolejnych spacji po których stoi jeden ze znaków interpunkcyjnych podany w nawiasach okrągłych, określających pierwszą i zarazem jedyną grupę w tym ciągu (zwróćmy uwagę, że poszukiwany znak kropki wpisany został jako ciąg «\.» a znak zapytania jako «\?», gdyż znaki te mają swoje własne znaczenie w wyrażeniach regularnych). W polu Zamień na należy wpisać «$1» co oznacza: znaleziony ciąg zastąp zawartością pierwszej grupy.
Dodawanie spacji po przecinku, kropce, średniku i innych znakach.
Po wywołaniu polecenia Znajdź i zamień w polu Szukaj wpisujemy «,» (znak przecinka) a w polu Zamień na «,<s>» (znak przecinka i spację). Taką zamianę wykonujemy tylko raz. Po tej operacji w miejscach gdzie po przecinku od razu napisano wyraz, pojawi się rozdzielająca spacja. Jednak w miejscach, w których była zachowana poprawność pisania pojawią się teraz dwie spacje. O tym jak je usunąć napisałem powyżej. Ten sposób postępowania powinniśmy powtórzyć dla wszystkich pozostałych znaków. Dlatego też usuwanie podwojonych spacji zostawmy do wykonania jako ostatnią z czynności, po wszystkich zamianach.
Tutaj także można wykorzystać wyrażenia regularne, co pozwoli wykonać te operacje szybciej. W polu Szukaj można wpisać «\.|,|:|;|\?|!» co oznacza znajdź jeden z wymienionych znaków (zwróćmy uwagę, że znak kropki jak i pytajnika poprzedzono ukośnikiem odwrotnym, gdyż znaki te mają swoje znaczenie w budowie wyrażenia regularnego) natomiast w polu Zamień na można wpisać «&<s>» co oznacza zastąp znaleziony wyrażeniem regularnym ciąg samym sobą, uzupełniając go o znak spacji.
Usuwanie spacji rozpoczynającej akapit.
Jeśli w dokumencie znajdowały się wcięcia akapitowe zrealizowane poprzez kilkukrotne naciskania spacji, to po zamianie spacji wielokrotnych pozostanie tu jedna spacja. Ostatnie dwie zostaną zamienione na jedną. Po wywołaniu polecenia Znajdź i zamień i upewnieniu się, że opcja Wyrażenie regularne jest zaznaczona, do pola Szukaj wpisujemy «^<s>+» (oznacza to wyszukanie znaku jednej lub wielu spacji na początku akapitu) a w polu Zamień na nie wpisujemy niczego. Taka zamiana w gruncie rzeczy oznacza usunięcie znalezionego ciągu.
Usuwanie pustych akapitów.
Pusty akapit daje się opisać wyrażeniem regularnym w postaci «^$», oznaczającym że szukany ciąg składa się wyłącznie z początku i końca akapitu. W polu Szukaj wpisujemy zatem sekwencję «^$» a w polu Zamień na nie wpisujemy niczego. Tego typu zamiana w rzeczywistości usuwa puste akapity.
Usuwanie jednoliterowych spójników i przyimków z końca wiersza.
Ten problem spędza sen z oczu wielu piszących. Należy jednak wyjaśnić, że jednoliterowe wyrazy na końcu wiersza nie są błędem ortograficznym. Ich przenoszenie na początek następnej linijki jest (dobrym) zwyczajem redaktorów odpowiedzialnych za wygląd publikacji. Proszę na przykład zapoznać się z treścią poniższych ilustracji.
Aby zapewnić sobie przenoszenie jednoliterowych spójników i przyimków do następnego wiersza wtedy, kiedy wypada on na jego końcu, musimy pomiędzy tym a następnym wyrazem wstawić tzw. „spację nierozdzielającą” czasami nazywaną też „twardą spacją” (CTRL+SHIFT+SPACJA). Ten typ spacji łączy ze sobą dwa wyrazy w ten sposób, że mimo widocznego między nimi odstępu są one traktowane jak jedno słowo. Spację tego rodzaju wstawiamy także w takich zwrotach jak np. Jan Paweł II zabezpieczając się przed sytuacją przeniesienia rzymskiej liczby II do nowego wiersza. Aby w dalszej części opisać miejsce wstawienia takiej spacji, oznaczę ją symbolem<ts>. W dokumencie OpenOffice spacja nierozdzielająca prezentowana jest w postaci szarego prostokątnego bloku, o wysokości używanej czcionki, oddzielającego słowa, jak na prezentowanej ilustracji.
Ta sama spacja wpisywana do pól Szukaj i Zamień na nie jest wyróżniana w żaden specjalny sposób i wygląda jak zwykły odstęp.
Wpisywanie tej spacji jest nieco kłopotliwe – wymaga bowiem równoczesnego przytrzymania dwóch klawiszy funkcyjnych (CTRL i SHIFT) i naciśnięcia klawisza spacji. W czasie pisania nie zawsze się o tym pamięta.
Proponuję rozwiązanie oparte o poznany już mechanizm Znajdź i zamień, polegający na tym aby każdy jednoliterowy spójnik lub przyimek zastąpić nim samym ale ze spacją nierozdzielającą między tym słowem a słowem następnym. Uściślając, takimi jednoliterowymi spójnikami i przyimkami w języku polskim są jedynie a, i, o, u, w oraz z. Podany poniżej sposób postępowania wymaga aby najpierw usunąć z dokumentu spacje wielokrotne.
Aby znaleźć jednoliterowy wyraz trzeba wyszukać ciąg «<s>(a|i|o|u|w|z)<s>» Należy jednak uwzględnić jeszcze dodatkowe aspekty tego problemu wynikające z zasady wyszukiwania, która w pewnych szczególnych sytuacjach może nie zrealizować naszego celu. Dotyczy to dokładnie treści, w których występuje po sobie kilka takich jednoliterowych słów. Jak np. w zdaniu „Mówił o dramacie, a i o poezji miał coś do powiedzenia”. Zasada przeszukiwania treści polega na rozpoczynaniu poszukiwania od pierwszego znaku znajdującego się po znalezionym już ciągu. Oznacza to, że w przytoczonym zdaniu do wzorca najpierw dopasowany zostałby ciąg «<s>o<s>» na początku tego zdania. Dalsze poszukiwanie rozpoczęłoby się od litery „d” w słowie dramacie i najbliższym pasującym ciągiem byłby «<s>a<s>». Zgodnie z zasadą dalsze poszukiwanie rozpoczęłoby się od litery „i”, zatem najbliższym pasującym ciągiem byłby «<s>o<s>». Spójnik „i” zostałby pominięty.
Opisany sposób poszukiwania kolejnego ciągu pasującego do wzorca oznacza, że takie poszukiwanie należy wykonać kilkukrotnie, do momentu otrzymania komunikatu że szukany ciąg nie występuje w dokumencie.
Aby jednak takie przeszukiwanie przyniosło pożądany efekt ciągiem wpisanym do pola Szukaj powinien być: «([:space:](a|i|o|u|w|z))<s>». W tym zapisie [:space:] oznacza spację zwykłą lub nierozdzielającą.
Do pola Zamień na wpisujemy «$1<ts>». Symbol $1 oznacza wstawienie ciągu należącego do pierwszej (i w tym wypadku jedynej) grupy z uzupełnieniem go o znak spacji nierozdzielającej. Znaku tego niestety nie można wpisać do pola Szukaj ani Zamień na w sposób bezpośredni, to znaczy np. używając skrótu klawiaturowego CTRL+SHIFT+SPACJA. Trzeba go wprowadzić w specjalny sposób. Dziesiętny kod znaku twardej spacji to 0160. Szesnastkowy (heksadecymalny) zapis tej liczby to 00A0. Znając kod dziesiętny możemy wpisać znak następująco: trzymając naciśnięty lewy klawisz ALT, naciskamy kolejne cyfry kodu na klawiaturze (UWAGA!) numerycznej(!). Po naciśnięciu ostatniej cyfry kodu należy puścić klawisz ALT. Symbol znaku pojawi się w miejscu, w którym znajdował się kursor tekstowy.
Dla właścicieli komputerów przenośnych, które nie mają oddzielnej klawiatury numerycznej, ta procedura jest bardziej złożona. Należy uaktywnić tę część klawiatury, która reprezentuje klawiaturę numeryczną. Wymaga to naciśnięcia klawisza NumLock z przyciśniętym klawiszem Fn.
Klawisze w bloku 7890 uiop jkl; m,./ będą od tej pory traktowane jak klawiatura numeryczna (zazwyczaj na tych klawiszach znajdują się symbole tej klawiatury naniesione takim samym kolorem jakim oznaczono klawisz Fn). Jej wyłączenie dokonywane jest ponownym naciśnięciem NumLock z przytrzymanym klawiszem Fn.
Położenie klawiszy numerycznych na klawiaturze tego typu pokazuje poniższy rysunek.
Okazuje się, że są komputery przenośne bez możliwości użycia klawiatury numerycznej, np. Dell Studio 1555. Wtedy sposób postępowania jest inny i niestety jeszcze bardziej złożony. Należy wstawić do dokumentu w dowolnym miejscu spację nierozdzielającą aby móc ją skopiować do schowka. Zatem w wybranym miejscu wybieramy skrót klawiaturowy CTRL+SHIFT+SPACJA albo wywołujemy polecenie Wstaw – Znaczniki formatowania – Spacja nierozdzielająca. Zaznaczamy ten jeden znak i go kopiujemy (CTRL+C) a następnie wstawiamy w odpowiednie miejsce w polu Zamień na (CTRL+V).
Poniżej przedstawiony jest widok okienka operacji Znajdź i zamień przygotowanej do wykonania zamian zwykłej spacji występującej po jednoliterowym słowie na spację nierozdzielającą.
Teraz można wybrać działanie Zamień wszyst. tylokrotnie, aż liczba zamian wyniesie zero.
Wielokrotne wykonania tego działania, a dokładnie dwukrotne, jest w tym wypadku konieczne aby prawidłowo wstawić twardą spację po każdym z kilku następujących po sobie jednoliterowych wyrazów.
Przytwierdzanie miana do liczby i słowa do liczby.
W poprawnie napisanym tekście miano związane z liczbą (jak np. w zdaniu „... nie jechał szybko, około 60 km/godz.) nie powinno przenosić się do nowego wiersza, także liczba związana z tekstem nie powinna przejść do nowego wiersza (jak np. w zdaniu „... mieszkał przy ul. Konopnickiej 15”). Wstawienie twardej spacji w wymagane miejsca, bo do tego sprowadza się rozwiązanie tego problemu, realizują dwie operacje Znajdź i zamień z włączoną opcją "Wyrażenia regularne". Tego typu zamiany nie są jednak tak oczywiste. Zamiana w rodzaju zamień ciąg: jakaś cyfra <s> jakaś litera na: ta sama cyfra <ts> ta sama litera, może prowadzić do wieloznacznych i nieoczekiwanych przez nas zamian. O ile w przytoczonym powyżej wyrażeniu 60 km/godz. była by to zamiana prawidłowa, to już np. w zdaniu "Wybory roku 1989 wyłoniły..." wspomniana zamiana próbowałaby umieścić twardą spację między cyfrą 9 i wyrazem „wyłoniły”, a w tym akurat przypadku nie jest to efekt pożądany. Dlatego też zamiany te powinny być wykonywane w sposób ręczny, tak aby móc każdorazowo podjąć decyzję o jej wykonaniu.
Rozwiązanie problemu mian, sprowadza się w gruncie rzeczy do znalezienia ciągu «([:digit:])<s>([:alpha:])». Zapis ten oznacza znajdź dowolną cyfrę, stanowiącą pierwszą grupę w szukanym ciągu, po której wstawiono znak spacji i dowolną literę po tej spacji. Litera stanowi drugą grupę w ciągu. W polu Zamień na należy wpisać «$1<ts>$2». Ten zapis oznacza zastąpienie znalezionego ciągu cyfrą znalezioną w pierwszej grupie wzorca po której wstawiona będzie spacja nierozdzielająca a bezpośrednio po tej spacji ta litera, która została znaleziona jako element grupy drugiej. Operację zamiany należy wykonywać pojedynczo, kontrolując proponowane przez program miejsca.
Wykorzystując inne możliwości zapisu frazy Szukaj, znając miana liczb jakich spodziewamy się w tekście, można np. w polu Szukaj wpisać następujący ciąg «([:digit:])<s>(km|cm|mm)». Pole Zamień na pozostawiając takie jak wyżej.
Analogicznie, dla dla drugiego wariantu, w polu Szukaj wpisujemy «([:alpha:])<s>([:digit:])» a w polu Zamień na ciąg «$1<ts>$2». Tutaj także operację zamiany należy wykonywać pojedynczo, kontrolując proponowane przez program miejsca.
Usuwanie tego, co nie jest potrzebne.
Usuwanie niepotrzebnych tekstów jest także operacją Znajdź i zamień, tyle, że w polu Szukaj wpisujemy poszukiwany tekst a w polu Zamień na niczego nie wpisujemy.