Uwaga: przeglądasz tę stronę na urządzeniu o niewielkim ekranie (szerokość < 640px). Niektóre zamieszczone w artykule ilustracje i animacje mogą stać się nieczytelne po dopasowaniu ich do rozdzielczości tego ekranu.
Yestok.pl
Jerzy Moruś
© Wszystkie prawa zastrzeżone. Wykorzystanie całości serwisu lub jego fragmentów bez pisemnej zgody autora zabronione.
Word – wykres na tle mapy.
Opracowanie powstało w oparciu o Word 2007.
W tym opracowaniu chciałbym opowiedzieć jak w Wordzie stworzyć wykres, który może się przydać w różnego rodzaju prezentacjach. Wykres pozwala przedstawić dane, dotyczące szeroko rozumianych zagadnień regionalnych, na tle mapy. Ilustracją takiego wykresu jest poniższy rysunek.
Przedstawia on abstrakcyjne dane umieszczone na tle mapy Polski w taki sposób, aby dane te zobrazować na obszarze województwa, którego dotyczą. Mapę Polski pobrałem ze strony Wikimedii. Autorem pliku, który jest dostępny na zasadach licencji Creative Commons jest Wulfstan. Plik przekształciłem na potrzeby tego tematu do standardu JPG. Dane przedstawiane na takich wykresach mogą prezentować najróżniejsze informacje, np. klimatyczne, demograficzne, ekologiczne, przemysłowe i wiele innych.
Artykuł niniejszy pokaże jak przygotować taki wykres. Pokazana metoda pozwoli wykorzystać dowolną mapę lub ilustrację. Przygotowany wykres można zapisać, jako szablon i wykorzystywać go wielokrotnie wtedy, gdy będzie potrzebny.
Aby utworzyć wykres, potrzebny będzie plik graficzny mapy lub innej ilustracji. Grafika będzie tłem umieszczonym w obszarze kreślenia. Dobierając plik powinniśmy upewnić się, że nie naruszymy niczyich praw autorskich. W Internecie można znaleźć sporo map, które są dostępne bezpłatnie. Na końcu opracowania umożliwiam pobranie wykorzystanego przeze mnie pliku mapy Polski, zapisanego jako plik JPG. Plik ten także jest dostępny na zasadach wspomnianej licencji. Niezależnie od możliwości pobrania pliku, na tej samej zasadzie licencyjnej, znajduje się tam link do pobrania szablonu wykresu, jaki został w tym artykule omówiony.
Jak łatwo zauważyć, pokazany na rys. 1. wykres jest wykresem bąbelkowym. Wykres taki jest mutacją wykresu XY. Przedstawia dane jednej serii zgromadzone w trzech kolumnach. Kolumna pierwsza odpowiada wartościom osi X (odciętym), kolumna druga określa wartości Y (rzędnych). Jak dotąd jest to klasyczny układ wykresu XY, w którym te współrzędne opisują położenie punktu na wykresie. Wartości w trzeciej kolumnie określają dodatkowy atrybut, mianowicie wielkość tego punktu.
Jeśli więc nałożymy w tle dowolną ilustrację, to wartości X i Y odpowiadać będą położeniu punktu na tej ilustracji. W przypadku omawianego tutaj wykresu, chcę znaleźć takie wartości X i Y, aby ich punkty przecięcia wypadły mniej więcej w środku obszaru województwa. Po ich ustaleniu wystarczy w trzeciej kolumnie wstawić odpowiednie do prezentowania dane.
Zanim to zrobię, wyjaśnię jeszcze zasadę tworzenia wykresu bąbelkowego. Word ma zdefiniowaną pewną maksymalną wielkość koła (bąbelka) wykreślanego na wykresie. Wartości w trzeciej kolumnie, określającej wielkości bąbelków, są analizowane i największa z nich będzie odpowiadała temu maksymalnemu bąbelkowi. Pozostałe są proporcjonalnie zmniejszane. Dlatego największy bąbelek będzie zawsze taki sam, niezależnie od tego czy maksymalną wartością określającą rozmiar bąbelka będzie 1 czy 1000. W ustawieniach wykresu istnieje jednak możliwość wpływania na wielkość tego największego bąbelka, a co za tym idzie także na pozostałe występujące na wykresie. Ten wpływ polega na podaniu procentowej wielkości bąbelków w stosunku do wielkości ustalonej przez procedury Worda. Tak więc 100% jest tą wartością podstawową, jaką proponuje Word. Możemy zmieniać tę wartość w zakresie od 10% do 300%. Poniżej przedstawiam okno dialogowe formatowania serii danych dla wykresu bąbelkowego.
W tych ustawieniach sekcja „Rozmiar reprezentuje” określa trzy właściwości bąbelków. Dwie pierwsze opcje, wykluczające się wzajemnie, mówią o tym, w jaki sposób mają być przeliczane proporcje między bąbelkami. „Obszar bąbelków” oznacza, że proporcjonalne będą powierzchnie kół. „Szerokość bąbelków”, że proporcjonalne będą średnice. Wiedząc, że matematyka nie zawsze jest najmocniejszą stroną wiedzy, przypomnę, że zwiększenie lub zmniejszenie średnicy w pewnej proporcji zwiększa lub zmniejsza powierzchnie koła z kwadratem tej proporcji. Jeśli więc liczby w trzeciej kolumnie mają odpowiadać szerokości bąbelków, to liczba dwukrotnie większa wytworzy koło o powierzchni czterokrotnie większej. W tym drugim przypadku, gdy liczba odpowiada obszarowi bąbelka, to liczba dwukrotnie większa wykreśli koło o powierzchni dwukrotnie większej czyli o średnicy odpowiadającej √2 tej proporcji.
Parametr „Skaluj rozmiar bąbelków do” podaje w procentach jak duże mają być bąbelki w stosunku do standardowej wielkości proponowanej przez Word. Parametr ten wpływa na rozmiar bąbelków wszystkich serii zamieszczonych na wykresie. Z ustalonej wartości w tym polu wynika rozmiar największego bąbelka.
W końcu ostatnie ustawienie, „Pokaż ujemne bąbelki” decyduje o tym, czy na wykresie zostaną zobrazowane te bąbelki, których wielkość – w trzeciej kolumnie – jest wartością ujemną. O wielkości bąbelka decyduje bezwzględna wartość liczby. Dla odróżnienia od pozostałych w serii, bąbelek jest wypełniony kolorem białym i ma czarną krawędź.
Poniższa prezentacja ilustruje, w jaki sposób można przygotować tego typu wykres.
Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.
Uzupełniając problematykę przygotowania danych, dodam jeszcze, że tabelka gromadząca dane nie musi być ułożona w kolejności wzrastających wartości zmiennej X. Ponadto może w niej wystąpić kilkukrotnie taka samo wartość X. Spowoduje to, że odpowiadające tej wartości bąbelki będą umieszczone nad sobą, o ile oczywiście będą miały różne wartości Y.
Ostatnia sekwencja prezentacji pokazywała, że jeśli gotowy wykres będzie przeskalowywany, to wielkość bąbelków zostanie także przeskalowana. Jeśli jednak przeskalowywany będzie obszar kreślenia, to wielkości bąbelków nie będą się zmieniały.
W prezentacji zasugerowałem, aby zapamiętać odczytane koordynaty. Można je zapamiętać wprost w arkuszu kalkulacyjnym, tak jak to pokazałem powyżej, można także zaznaczyć cały potrzebny obszar danych i wkleić go do dokumentu Worda. Taki wklejony obszar zostanie umieszczony w tabelce programu Word.
Ta czynność jest ważna, bowiem szablon wykresu nie zapamiętuje żadnych danych liczbowych, na podstawie których został utworzony. Zapamiętywane są jedynie informacje o typie wykresu, osiach, siatkach, tytułach, legendach, przedstawianiu serii danych i innych atrybutach. Kiedy zatem szablon zostanie wywołany, do dokumentu zostanie wstawiony wykres ze wszystkimi atrybutami, ale jako dane inicjalne wykresu zostaną wstawione dane standardowo stosowane dla wykresu kolumnowego. Oznacza to, że o ile wybór typu wykresu z dostępnego zbioru możliwych typów, tworzy jednocześnie dane inicjalne zgodne z tym typem, to wybór wykresu z szablonu, tworzy obszar danych zgodny tylko z typem wykresu kolumnowego.
Przed użytkownikiem stanie więc problem dopasowania obszaru danych do typu wykresu i ponownego zdefiniowania koordynat. O tym jak to przeprowadzić traktuje kolejna prezentacja.
Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.
Jak już wspomniałem zaprezentowaną metodę można wykorzystać do dowolnej grafiki. Ci czytelnicy, którzy chcieliby skorzystać z mapy Polski, jakiej tu użyłem, mogą pobrać ją klikając link „Pobierz mapę”. Ci, którzy chcieliby pobrać plik szablonu mogą zrobić to klikając link „Pobierz szablon”. Plik należy zapisać we właściwym folderze. Szablony wykresów, dla systemu Windows 10, 8, 7 i Vista, zapisane są w folderze:
dysk:\Users\Użytkownik\AppData\Roaming\Microsoft\Szablony\Charts.
Windows XP zapisuje je w folderze:
dysk:\Documents and Setting\użytkownik\Dane aplikacji\Microsoft\Szablony\Charts.
Kończąc temat wykresu bąbelkowego dodam jeszcze, że wykres taki przedstawiać może kilka serii danych. Każda z nich będzie reprezentowana przez inny kolor bąbelka. Wspomniałem już, że każda seria danych składa się z trzech kolumn, opisanych ogólnie „Wartość X”, „Wartość Y” i „Rozmiar”. Trzeba jednak wiedzieć, że wszystkie serie korzystają z jednej, wspólnej dla nich, kolumny – „Wartość X”. Każda seria natomiast, ma swoją parę kolumn „Wartość Yn” i „Rozmiarn”. Jeśli wartość Yn nie wystąpi w obszarze danych, czyli komórka odpowiadająca za tę wartość będzie pusta, to bąbelek nie zostanie wykreślony. Bąbelek nie zostanie wykreślony także wtedy, gdy nie wystąpi wartość w komórce odpowiedzialnej za jego rozmiar albo podaną wartością jest 0 (zero). Dzięki tej zasadzie można dla każdego województwa zdefiniować więcej wartości X, określających środki bąbelków dla różnych serii.
Jeżeli chcecie Państwo pobrać plik, pamiętacie, że za taką możliwość odpowiada kliknięcie odnośnika (łącza) prawym przyciskiem myszki i wybranie z wyświetlonego menu pozycji w rodzaju „Zapisz element docelowy jako...” lub „Zapisz link jako...”. Kliknięcie lewym przyciskiem może spowodować inne działania niż pobieranie, gdyż przeglądarka może próbować bezpośredniego odczytania pliku. W szczególności, większość przeglądarek ma obecnie włączoną możliwość bezpośredniego odczytywania plików PDF.
Aby pobrać plik mapy: Pobierz mapę.
Aby pobrać plik szablonu: Wykres PL.crtx.
Dodaję także możliwość pobrania współrzędnych jakie zdefiniowałem na potrzeby tego opracowania. Współrzędne te są zgodne z zamieszczonym szablonem. Zapisałem je w pliku dokumentu Word. Aby je pobrać kliknij: xy4pl.docx.