Yestok.pl

Opracowanie powstało w oparciu o Word 2007.

Hierarchia to ustopniowany na zasadzie podporządkowania i wzajemnej zależności układ jakichś elementów. W programach edytorskich hierarchia to przypisanie do tekstu znacznika poziomu, wskazującego jak ten fragment tekstu pozycjonuje się względem innego fragmentu. Taki sposób pozycjonowania tekstu przyjęto w edytorach tekstowych nazywać przypisywaniem poziomu konspektu.

Poziom konspektu jest też jednym z atrybutów akapitu, który może zostać przypisany jako jego właściwość.

Najniższym poziomem konspektu i zarazem poziomem podstawowym jest poziom zwykłego tekstu. W programie Word nosi on nazwę „Tekst podstawowy”. Poziomy inne niż podstawowy noszą nazwy „Poziom n”, w którym n jest liczbą od 1 do 9.

Na powyższej ilustracji widać parametr ustalania poziomu konspektu z rozwiniętą listą wyboru. Znajduje się on na zakładce „Wcięcia i odstępy” okna dialogowego „Akapit” w programie Word 2007 (i wcześniejszych).

Poziom o nazwie „Poziom 1” jest poziomem najwyższym, zaś „Poziom 9” – poziomem przedostatnim w konspekcie. Niżej jest wspomniany już „Tekst podstawowy”.

Przypisywanie poziomów konspektu do poszczególnych akapitów oznacza pozycjonowanie tych akapitów w strukturze całego dokumentu. Najlepszym zobrazowaniem takiego pozycjonowania jest po prostu spis treści. Spis treści to w zasadzie wybranie z gotowego dokumentu jednozdaniowych (najczęściej) akapitów, które są tytułami odpowiednich rozdziałów, podrozdziałów i dalszych coraz bardziej zagłębianych tytułów części dokumentu. Poniżej przedstawiam spis treści książki Piotra Zawojskiego – „Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii”, wydawnictwa Poltext.

Jeśli przyjmiemy, że spis treści zawierać ma wszystkie teksty o poziomie wyższym niż podstawowy, to przedstawiony rysunek obrazuje taką właśnie sytuację. Jak widać „Poziom 1” konspektu został przypisany akapitom określającym tytuły rozdziałów. „Poziom 2” akapitom określającym tytuły podrozdziałów zaś „Poziom 3” głębszym podrozdziałom. Najwyraźniej widać tę strukturę w rozdziale szóstym. Jeśli pominąć widoczną na ilustracji numerację stron, to przedstawiony tekst jest w rzeczywistości dokumentem, w którym ukryto tekst znajdujący się na poziomie podstawowym a pozostały tekst przeformatowano tak by pokazać strukturę dokumentu.

Autorzy Worda zdefiniowali wstępnie kilka oddzielnych stylów i przypisali im atrybuty takie by wyróżnić ważność tekstu objętego stylem. Dostępne są style „Tytuł” i „Podtytuł”, które jak łatwo się domyśleć powinny zostać przypisane do tytułu opracowania i ewentualnie podtytułu. Zdefiniowano także style o nazwach od „Nagłówek 1” do „Nagłówek 9”. Tym stylom przypisano różne atrybuty określające wygląd tekstu, w taki sposób aby wyróżniać „ważność” tekstu wewnątrz dokumentu. Style te przypisuje się w dokumencie do akapitów będących w rzeczywistości tytułami rozdziałów, podrozdziałów itd. W przypadku tych ostatnich dziewięciu stylów przypisano im także właściwość „Poziom konspektu” wynoszący tyle jaki numer występuje po nazwie stylu. Dzięki temu użytkownik, który nawet nic nie wie o hierarchii tekstu, używając tych stylów w swoim opracowaniu tworzy dokument hierarchiczny, konspektowy.

Wracając na chwilę do stylów „Tytuł” i „Podtytuł”. Mimo, że wizualnie teksty objęte tymi stylami prezentują się bardzo okazale, to poziom konspektu tych tekstów ustalony jest jako „Tekst podstawowy”.

Jeżeli redagowane teksty zawierają w swej strukturze akapity na różnych poziomach konspektu, to można zarządzać większymi partiami tekstu wykorzystując tę strukturę. Pozwala to działać bezpośrednio na całych rozdziałach, podrozdziałach lub głębszych strukturach, bez względu na to jak są duże.

Aby zaprezentować tę funkcjonalność, w przykładowym dokumencie prezentowanym w temacie Style, dokonałem takich modyfikacji używanych stylów, by były one łatwo widoczne i rozróżnialne w dokumencie, tak aby proponowane zmiany były zauważalne już na pierwszy rzut oka. Dlatego styl o nazwie „Nagłówek 1” uzupełniony został o szare tło. Styl o nazwie „Nagłówek 2” prezentowany jest kapitalikami, styl o nazwie „Nagłówek 3”, dotychczas nie używany, ma przypisany czerwony kolor czcionki..

Twórcy edytora Word wprowadzili specjalny sposób prezentowania dokumentu, nazywany „Widokiem konspektu” lub po prostu „Konspektem”. Dostęp do tego widoku możliwy jest po wybraniu zakładki „Widok” na wstążce narzędziowej a następnie ikonki „Konspekt” w grupie „Widoki dokumentu”. Ilustracja poniżej.

Można też wybrać ikonkę „Konspekt” z dolnej listwy programu Word, z paska stanu, na której znajdują się ikonki pozwalające zmieniać widoki dokumentu bez zbędnego przechodzenia przez wstążki, zakładki, grupy. Ta grupa ikonek ma odpowiedniki także w poprzednich wersjach Worda. Np. w Wordzie 2000 znajduje się w lewej części tej listwy.

Po zmianie widoku, przetwarzany dokument wyświetlany jest w odmienny sposób. Poniżej pokazuję te same fragmenty dokumentu w widoku „Układ wydruku” (po lewej stronie) i „Konspekt” (po prawej). Przedstawiona ilustracja może zmienić położenie obrazów na jeden nad drugim jeżeli ekran przeglądarki internetowej będzie za mały.

W widoku konspektu każdy akapit poprzedzony jest znacznikiem poziomu konspektu. Szare pełne kółko oznacza akapit na najniższym poziomie konspektu czyli „Tekst podstawowy”, szare kółka z widocznym w nich znakiem plusa albo minusa oznaczają poziom konspektu wyższy niż podstawowy. O konkretnym poziomie mówi wcięcie tego symbolu względem lewej krawędzi dokumentu.

Znak plus, widoczny w znaczniku oznacza, że następny akapit w dokumencie jest akapitem o poziomie niższym. Można to interpretować jako fakt, że ten akapit zawiera podporządkowane mu inne akapity. Znak minus (na ilustracji nie występuje) oznacza, że następny akapit ma taki sam lub wyższy poziom konspektu a w związku z tym, że ten akapit nie ma żadnego akapitu podporządkowanego. Widok konspektu nie odzwierciedla wyglądu dokumentu na wydruku. Wcięcia, które są tu widoczne mają charakter informacyjny, obrazujący strukturę dokumentu i nie wpływają na jego ostateczny wygląd na papierze.

Przejście do widoku konspektu skutkuje też pojawieniem się nowej, dedykowanej zakładki, na wstążce narzędziowej. Zakładka ta ustawia się na pierwszym miejscu wstążki i ma nazwę „Tworzenie konspektu”. Zakładka zawiera trzy grupy opcji. „Narzędzia tworzenia konspektu”, „Dokument główny” oraz „Zamykanie”. Artykuł niniejszy nie dotyczy problemów związanych z opcjami „Dokument główny”. Nie będą one tu omawiane. Grupa „Zamykanie” ma tylko jedną ikonkę pozwalającą zamknąć widok konspektu. Zamiast zamykania można po prostu wybrać inny widok dokumentu, jednym z wymienionych sposobów.

Wygląd zakładki „Tworzenie konspektu” przedstawia poniższa ilustracja.

Opcje widoczne w grupie „Narzędzia tworzenia konspektu” oraz wygląd dokumentu w widoku „Konspekt”, zostaną omówione w poniższej prezentacji.

Prezentacja po konwersji. Naprowadź myszkę na ten tekst aby przeczytać uwagę.

Kończąc ten temat dodam jednak jeszcze jedno wyjaśnienie. Obniżanie lub podwyższanie poziomu konspektu jest możliwe dla każdego akapitu. Jednak tylko akapity o nazwach „Nagłówek n” będą równocześnie ze zmianą poziomu zmieniały nazwę na taki „Nagłówek n”, jaki odpowiada obniżonemu lub podwyższonemu poziomowi konspektu. W Wordzie w widoku „Konspekt” można podnieść także poziom tekstu podstawowego. Tekst podstawowy podnoszony o jeden poziom, jest zawsze podnoszony do najbliższego, poprzedzającego go poziomu i otrzymuje styl o nazwie „Nagłówek n”, w którym „n” odpowiada przyjętemu poziomowi. Jeśli przed akapitem tekstu podstawowego nie ma żadnego akapitu o jakimś poziomie konspektu, to podniesienie tego akapitu i jeden poziom przeniesie go na poziom 1 i przypisany zostanie mu styl „Nagłówek 1”. Można też, każdy akapit przenieść od razu na poziom „Tekst podstawowy”.